Đề xuất trừ điểm trên giấy phép lái xe: Liệu có khả thi?

Bị trừ hết điểm buộc phải học và thi lại

Vừa qua, Bộ Công an đã trình Chính phủ cho ý kiến về dự thảo Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ. Trong đó, đề xuất mỗi giấy phép lái xe (GPLX) có sẵn 12 điểm, tài xế sẽ bị trừ điểm trên hệ thống quản lý khi vi phạm giao thông.

Trao đổi với KT&ĐT, Thượng tá Nguyễn Quang Nhật – Trưởng phòng Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TTATGT (Cục CSGT, Bộ Công An), 12 điểm tương ứng với 12 tháng được cấp cho mỗi GPLX trong 1 năm.

Điều này được tham khảo từ nhiều nước trên thế giới đã áp dụng thành công như Trung Quốc, Singapore... Số điểm này không thể hiện trên GPLX mà lưu trong hệ thống dữ liệu bằng lái, điểm trừ đối với người vi phạm sẽ được cập nhật ngay sau khi xử phạt. CSGT khi xử lý chỉ cần tra trên máy có thể biết tài xế còn bao nhiêu điểm.

Bộ Công an đề xuất trừ điểm bằng lái khi vi phạm giao thông.

Khi bị trừ hết điểm, tài xế muốn cấp GPLX mới buộc phải học và thi lại trong thời gian ít nhất 6 tháng, kể từ ngày GPLX cũ hết hiệu lực.

“Việc trừ điểm này sẽ thay thế một phần cho hình thức phạt bổ sung. Ví dụ như lỗi vượt đèn đỏ, hiện nay lái xe ô tô bị phạt 4 triệu đồng, tước GPLX 3 tháng. Nhưng nếu áp dụng trừ điểm thì vẫn bị phạt 4 triệu đồng và trừ 3 điểm trên GPLX. Nếu đủ điểm, tài xế không bị tước GPLX ngay mà vẫn còn quỹ điểm nhất định để điều khiển được phương tiện” – Thượng tá Nguyễn Quang Nhật cho biết.

Liệu có khả thi?

Đề xuất này của bộ Công an ngay lập tức đã thu hút được sự quan tâm, bàn luận của rất đông người tham gia giao thông. Đa số các ý kiến bày tỏ sự ủng hộ vì cho rằng sẽ nâng cao ý thức của người tham gia giao thông. Tuy nhiên bên cạnh đó nhiều ý kiến cũng tỏ ra lo lắng về tính khả thi của đề xuất trên bởi, thêm vào đó là lo ngại tình trạng tiêu cực của lực lượng CSGT khi thực hiện việc xử phạt.

Trao đổi với Lao Động về đề xuất này, luật sư Nguyễn Minh Long, Giám đốc Công ty Luật Dragon, ở Việt Nam hiện nay, hệ thống giao thông còn nhiều bất cập, các biển báo, vạch kẻ đường... còn thiếu và yếu.

Ông Long cũng cho hay, 12 điểm trên GPLX tương ứng số điểm trong 12 tháng, có nghĩa chỉ cần vi phạm khoảng 2-3 lần lỗi vi phạm thì có thể bị tước bằng lái xe và phải thi lại trong 6 tháng.

Như vậy, Luật xử lý vi phạm hành chính, thì tước bằng lái xe là hình thức phạt bổ sung bên cạnh hình phạt chính là cảnh cáo và phạt tiền.

Hình phạt bổ sung phải được ghi vào trong biên bản cùng hình phạt chính. Vậy trong trường hợp này, trừ điểm GPLX dẫn tới tước bằng lái xe thì có phải được coi là hình phạt không? Áp dụng như thế nào?

Hơn nữa, một số hành vi vi phạm Luật giao thông đường bộ đã có hình phạt tước bằng lái như vậy, nếu tính theo trừ điểm thì người vi phạm có nguy cơ bị tước bằng 2 lần. Vậy thì có phải đang có sự chồng chéo?.

Ngoài ra, ông Long cho rằng, việc đưa ra trừ điểm vào bằng lái xe có thể làm tăng nguy cơ gia tăng gian lận; tiêu cực trong lực lượng chức năng khi thực hiện công tác thanh, kiểm tra hoạt động giao thông. Người vi phạm có thể sẵn sàng đưa hối lộ để được bỏ qua lỗi, không bị trừ điểm.

Việc trừ điểm trên bằng lái vốn áp dụng từ năm 2003, bằng hình thức bấm lỗ song bị bãi bỏ sau 4 năm thực hiện.

Cũng trao đổi về vấn đề này với Người Đưa Tin, chuyên gia giao thông, TS. Nguyễn Xuân Thuỷ cho biết cơ bản đồng tình với đề xuất trên của bộ Công an. Tuy nhiên, dự thảo trên vẫn còn một số điểm vẫn chưa phù hợp với thực tế giao thông ở nước ta hiện nay.

“Trước tiên, tôi cho rằng mục đích của việc xử phạt vi phạm giao thông là để răn đe, uốn nắn những sai sót trong vi phạm là hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên, đề xuất này cũng phải có những quan điểm đổi mới đó là giáo dục là chính, nhắc nhở là chính chứ không nên đưa những điều quá nặng vào việc xử phạt vì quy định xử phạt ở nước ta hiện nay cũng đã khá nghiêm.

Cũng cần phải lưu ý rằng, mật độ phương tiện tham gia giao thông hiện nay đang ở mức cao trong khi hệ thống cơ sở hạ tầng vẫn chưa thể đáp ứng được hết nhu cầu đi lại của người dân do đó sắc xuất người tham gia giao thông vi phạm là rất cao. Do đó, việc quy định số điểm trên bằng lái xe cũng như số điểm bị trừ cũng cần được tính toán lại sao cho phù hợp.

Một vấn đề khác là số điểm không thể hiện trên GPLX mà chỉ ở trên hệ thống dữ liệu sẽ khiên tài xế rất khó nhớ họ còn bao nhiêu điểm, đã bị trừ những điểm gì”, TS. Thuỷ bày tỏ quan điểm.

Còn theo PGS.TS Bùi Công Minh, chuyên gia nghiên cứu về giao thông đô thị (trường ĐH Bách Khoa TP.HCM) thì lại cho rằng đề xuất trừ điểm trên GPLX khi vi phạm giao thông của bộ Công an là khó khả thi. Mặc dù nhiều quốc gia trên thế giới như Mỹ, Nhật Bản,... đã áp dụng rất hiệu quả việc xử lý này nhưng để áp dụng được tại Việt Nam thì vẫn còn nhiều điểm phải thay đổi.

Trước tiên là vấn đề minh bạch trong khâu xử phạt vi phạm giao thông, nếu ở một số quốc gia trên thế giới việc xử phạt vi phạm giao thông được thực hiện rất công khai, minh bạch thì ở nước ta hiện nay lại chưa thực hiện được một cách nghiêm túc. Vẫn tồn tại tình trạng người vi phạm giao thông cố tình dùng nhiều cách khác nhau để "xin" khi bị xử phạt.

Bên cạnh đó, để áp dụng đề xuất trên vào thực tế thì cơ quan chức năng cần có thêm thời gian để đào tạo từ người tham gia giao thông đến từng cán bộ CSGT và có thời gian thí điểm để họ làm quen với nội dung này chứ không thể ngày một ngày hai có thể áp dụng đề xuất này vào thực tế.

P.V (tổng hợp)