Một dược sĩ làm sách tra cứu Truyện Kiều

Theo tác giả cuốn sách, việc vận dụng các câu thơ trong Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du vào quá trình giao tiếp là một nét văn hóa của người Việt Nam, mục đích làm cho cuộc trò chuyện thêm phần ý vị. Ngày nay không chỉ người Việt mà cả người nước ngoài cũng rất thích việc sử dụng thơ Kiều; có thể kể đến các chính khách Hoa Kỳ như: Năm 2006, Tổng thống Mỹ Bill Clinton sang thăm Việt Nam đã dẫn câu “Sen tàn cúc lại nở hoa/Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân” (câu 1.795-1.796). Năm 2015, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden trong lễ đón tiếp Tổng Bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sang thăm Hoa Kỳ đã dẫn câu: “Trời còn để có hôm nay/Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời” (câu 3.121-3.122). Năm 2016, Tổng thống Mỹ Barack Obama sang thăm Việt Nam cũng đã dẫn câu: “Rằng trăm năm cũng từ đây/Của tin gọi một chút này làm ghi” (câu 355-356)…

Bìa sách “Truyện Kiều tra cứu theo chữ cái”

Ngoài thơ Kiều, còn có ca dao, các truyện thơ nôm khuyết danh cũng được viện dẫn, trích dẫn các câu lục bát. Việc xác định các câu thơ Kiều nằm ở đoạn nào trong 3.254 câu toàn bộ Truyện Kiều, bối cảnh các câu đó ra sao; rồi các câu được trích dẫn có phải thuộc Truyện Kiều hay ca dao, truyện nôm… cũng không phải dễ dàng trả lời. Trước những trở ngại đó, ông Dương Văn Đồng đã tìm ra cách tra cứu các câu Kiều sao cho nhanh nhất, tiện nhất. Theo đó cuốn sách “Truyện Kiều tra cứu theo chữ cái” gồm 2 phần: Phần đầu sắp xếp 3.254 câu Kiều theo vần ABC… của chữ cái đầu từ đầu tiên mỗi câu; bên trái mỗi câu đánh số thứ tự của câu xếp theo vần và bên phải ghi số thứ tự của câu đó trong Truyện Kiều. Theo sắp xếp của tác giả thì khoảng 50% các mục vần có số câu dưới 100, còn lại là trên 100 đến 200 câu, rất tiện lợi cho tra cứu. Phần sau là bản Truyện Kiều của Nhà xuất bản Giáo dục ấn hành năm 1976, do Hà Huy Giáp giới thiệu, Nguyễn Thạch Giang khảo đính, là bản được coi là gần với nguyên bản Truyện Kiều nhất; đã được đánh số câu từ 1 đến câu 3.254.

Cách sử dụng sách tra cứu như sau: Giả dụ khi nghe đọc câu “Ăn làm sao nói làm sao bây giờ”, nếu dò trong hơn 3.000 câu của Truyện Kiều thì rất lâu. Từ “Ăn” có chữ cái đầu thuộc nhóm vần A,Ă,Â, khi tra số thứ tự theo sắp xếp thì đúng vào câu số 13 của vần này, chiếu sang bên phải nhằm câu số 1.818 của Truyện Kiều. Mở câu 1.818 trong phần Truyện Kiều thì trước đó có những câu: “Bề ngoài thơn thớt nói cười/Mà trong nham hiểm giết người không dao/Bây giờ đất thấp trời cao/Ăn làm sao nói làm sao bây giờ”. Đọc “thơn thớt nói cười”, “giết người không dao” là biết ngay Hoạn Thư, vợ của Thúc Sinh; nhưng “đất thấp trời cao”, “ăn làm sao nói làm sao” thì ít ai tỏ tường. Đọc trở lên trước nữa thì mới rõ chuyện: Hoạn Thư biết Thúc Sinh chuộc Thuý Kiều khỏi lầu xanh làm vợ lẽ nên bí mật cho gia nhân bắt Thuý Kiều về làm con ở, rồi đốt nhà để lừa Thúc Sinh tưởng là Kiều bị hoả hoạn chết cháy. Sau đó Hoạn Thư cho hai bên giáp mặt nhau và bắt Thuý Kiều đánh đàn hầu rượu hai vợ chồng mụ. Lúc này Thúc Sinh mới hiểu ra sự thật bẽ bàng, cay đắng trong màn đánh ghen của Hoạn Thư; Thúc Sinh và Thuý Kiều từ chỗ là chồng - vợ thành ra chủ - tớ và đang bị Hoạn Thư “bắt thóp” nên Thúc Sinh đành “cứng họng” ngậm bồ hòn làm ngọt…

Việc tra cứu thơ Kiều theo chữ cái không chỉ nhanh chóng, tiện lợi mà còn tạo cho người đọc có hứng thú đọc lại các đoạn liên quan, từ đó nắm chắc hơn nội dung của Truyện Kiều để càng thêm yêu một tuyệt tác thuộc hàng kinh điển của văn học nước nhà. Đây là đóng góp rất đáng quý của một người cao tuổi mà lĩnh vực công việc chuyên môn chẳng liên quan gì đến văn chương, nghệ thuật./.

Let's block ads! (Why?)