Dẹp cà phê đường tàu: Nên hay không nên?

Đe dọa nghiêm trọng an toàn đường sắt

Mới đây, Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị UBND TP. Hà Nội thực hiện các biện pháp đảm bảo ATGT đường sắt trên địa bàn, trong đó ngăn chặn, giải tán các tụ điểm đông người quay phim, chụp ảnh, ngồi uống cà phê trong lòng đường sắt.

Trao đổi với Báo Giao thông về vấn đề này, ông Nguyễn Hoài Trung, Phó giám đốc Công ty CP Đường sắt Hà Hải - đơn vị quản lý hạ tầng đường sắt trên tuyến cho biết, từ năm 2017 khu vực đường sắt từ đường ngang Khâm Thiên đến đường ngang Nhà Dầu và từ ga Hà Nội lên cầu Long Biên phát sinh tình trạng nhiều khách du lịch quay phim, chụp ảnh khu vực đường tàu; kéo theo đó là hàng quán mọc sát đường sắt ngày càng đông, dẫn đến phức tạp về trật tự, an toàn đường sắt. Trong khi đó, hai bên nhà dân chỉ cách mép ray ngoài cùng từ 1,8m đến 2,3m, khi tàu chạy qua khoảng không còn lại rất ít, vì vậy đe dọa nghiêm trọng mất ATGT, nguy cơ tàu đâm va người rất cao.

Nhiều khách du lịch ví nơi đây giống như Phố cổ Thập Phần (Shifen) nổi tiếng của Đài Loan. (Ảnh: Minh Hiếu/Vietnam+)

“Có người cho rằng, giờ tàu qua, người dân ở đây nắm rõ, sẽ cảnh báo du khách. Còn có cả cảnh báo bằng chuông đèn của đường ngang gần đó. Nhưng không phải lúc nào việc cảnh báo này cũng chính xác 100% giờ tàu qua đoạn này để các hàng quán dọn đi hay cảnh báo du khách. Thực tế đã có vụ tai nạn tàu va phải khách nước ngoài tại đây, rất may nạn nhân chỉ bị thương nhẹ”, ông Trung nói.

Cũng liên quan đến vấn đề này, ông Đoàn Duy Hoạch, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt VN cũng cho biết, việc du khách đi lại xung quanh đường tàu không chỉ đe dọa mất an toàn khi có tàu chạy qua mà còn gây cản trở đến việc duy tu bảo trì đường sắt. Công nhân đường sắt thường xuyên phải thay tà vẹt, đào rãnh, chèn đá, phải huy động cả máy móc, dụng cụ để thi công. Trong khi hàng quán, bàn ghế, người ngồi la liệt trên hành lang đường sắt, trên đường ray, rất khó thực hiện tác nghiệp.

"Các hoạt động du lịch, hàng quán này cũng ảnh hưởng đến kết cấu đường sắt như trượt đá, rãnh thoát nước bị tắc… Nhân viên tuần đường hàng ngày đi kiểm tra, phát hiện các hỏng hóc, sự cố hạ tầng đường sắt hay chướng ngại trên đường sắt cũng rất vướng, khó khăn", ông Hoạch nêu.

Cũng theo ông Đoàn Duy Hoạch, nhiều đoàn tàu thay đổi giờ chạy nên có thể đi qua bất ngờ và không đảm bảo an toàn cho du khách đi lại khu vực này. Hoặc nhỡ xảy ra trật bánh tàu bất ngờ, chưa cần đến đổ tàu, chỉ cần chệch ra khỏi đường ray thì với khoảng cách hẹp như vậy, sẽ rất nguy hiểm cho người đang đứng quay phim, chụp ảnh cạnh đó.

"Không ai nói không được kinh doanh, nhưng không thể kinh doanh trên hành lang chạy tàu. Luật đã quy định rồi. Còn nếu muốn làm du lịch tại khu vực này, TP Hà Nội phải có quy hoạch, phải đề xuất phương án, có ý kiến của cơ quan chuyên môn và ngành giao thông, được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt", ông Hoạch nói.

Nên hay không nên loại bỏ

Cũng liên quan đến vấn đề xóa bỏ các quán cà phê đường tàu đã tạo ra một cuộc tranh cãi gay gắt. Đặc biệt, khi một số chuyên gia du lịch đưa ra quan điểm bất ngờ là giữ lại các quán cà phê “tử thần” này rồi có thêm các biện pháp đảm bảo an toàn nhằm bảo lưu những nét đẹp độc đáo thu hút khách du lịch thay vì ngăn cấm và xóa bỏ.

Trao đổi với báo KT&ĐT, bà Nguyễn Thị Huyền - Giám đốc Công ty Du lịch Vietrantour cho rằng, việc nhiều khách du lịch nước ngoài tự tìm đến các quán cà phê đường tàu chứng tỏ sức hấp dẫn của các tụ điểm này. Một trong những lý do thu hút khách du lịch tới đây là vì họ muốn hiểu về cuộc sống của người Hà Nội, nét độc đáo của tuyến đường sắt đi xuyên qua TP.

Thậm chí, bà Huyền còn cho rằng, Hà Nội đang thiếu những các điểm du lịch mới lạ, độc đáo để hấp dẫn du khách nên việc xóa tụ điểm cà phê đường tàu sẽ gây tiếc nuối. Đồng thời, bà Huyền còn đề nghị Hà Nội cần có đề án nghiên cứu điểm du lịch đường sắt để có cách quản lý thay vì xóa đi.

Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia du lịch Nguyễn Tiến Đạt cũng cho rằng, các quán cà phê đường tàu là những điểm du lịch “cần được phát triển hơn là ngăn cấm” bởi “cảnh người trên tàu và dưới đường vẫy chào nhau rất thú vị". Theo đề nghị của vị chuyên gia này, ngành đường sắt nên lắp thêm chuông cảnh báo hoặc đèn cảnh báo tại các quán cà phê đường tàu để tạo hiệu ứng hấp dẫn cho khách du lịch khi ngồi uống cà phê chờ đoàn tàu đi qua.

Trái với quan điểm trên, TS Đinh Đoàn - chuyên gia Tâm lý học đặt câu hỏi: Phải chăng ngành du lịch đã hết chỗ tìm cái đẹp, cái thu hút du khách rồi hay sao mà đi tìm tại những quán cà phê đặt giữa đường tàu vốn luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn?

“Thiếu gì cái đẹp hơn, xứng đáng hơn mà lại khen hàng quán bày bên đường tàu là đẹp. Nói như vậy bây giờ tôi bày một quán cà phê giữa đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai rồi tôi nói là nét đẹp thì sao?” ông Đinh Đoàn nói và khẳng định việc để những quán cà phê đường tàu tồn tại sẽ tạo ra những tiền lệ xấu sau này.

Chuyên gia Tâm lý học nêu quan điểm, lĩnh vực du lịch hay bất cứ cái gì khác, việc đầu tiên là phải an toàn. Ngành đường sắt quy định có hành lang an toàn rất rõ ràng. Ngay cả chuyện nhà dân làm sát đường tàu, phạm vào hành lang an toàn đường sắt đã là khó chấp nhận chứ đừng nói đến việc giăng ghế bán cà phê giữa đường tàu.

Theo TS Đinh Đoàn, cái gì đẹp và đẹp như thế nào do con mắt chủ quan của mỗi người. Còn trên phương diện quản lý Nhà nước, trên phương diện thượng tôn pháp luật, cái gì muốn nói là đẹp thì đầu tiên phải an toàn, phải đúng quy định pháp luật.

“Giờ có ông khách du lịch nói trèo lên cành cây ngồi ngắm cảnh rất hay, rất thú vị thì chúng ta cũng để ông ta ngồi à? Nếu không may cành cây bị gãy, ông khách đó ngã xuống đất chấn thương thì ai chịu trách nhiệm?” - ông Đinh Đoàn lấy ví dụ.

Phân tích sâu hơn về nguyên nhân tồn tại của các quán cà phê đường tàu, chuyên gia Tâm lý học cho rằng, hiện tượng khách du lịch tìm đến với các tụ điểm này trong thời gian qua chưa hẳn vì những thứ họ ghi nhận được ở đây là đẹp trong mắt họ mà đơn giản vì đó là những thứ họ bị cấm, họ không thấy được ở quê nhà. Đối với du lịch, việc thu hút du khách đương nhiên cũng là điều quan trọng nhưng vấn đề quan trọng nhất là giữ gìn nét đẹp văn hóa và sự tôn nghiêm của pháp luật.

Đồng quan điểm trên, TS Phan Lê Bình - chuyên gia Tư vấn cao cấp của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) nêu quan điểm nên dẹp bỏ các quán cà phê đường tàu để để phục vụ cho mục đích cao cả nhất là đảm bảo an toàn cho người dân và du khách. “Những vụ tai nạn tại các quán cà phê đường tàu này chưa xảy ra có lẽ phần lớn vì người lái tàu quá sợ tai nạn và cơ quan quản lý chạy tàu cũng không cho phép tàu chạy nhanh khi đi qua những khu vực có các quán cà phê này. Nhưng vô hình chung, chính điều đó đã làm giảm tốc độ chạy tàu nói chung, từ đó làm giảm hiệu quả khai thác của ngành đường sắt” - ông Phan Lê Bình nói.

Chuyên gia tư vấn của JICA phân tích thêm, tàu hỏa là loại phương tiện được thiết kế chạy trên đường ray riêng và việc phanh dừng của nói không phụ thuộc vào mắt nhìn của người lái tàu. Nhìn thấy phanh ngay là đã không kịp. Từ lúc cài phanh cho đến lúc tàu dừng là 800m. Do đó, vấn đề an toàn đường sắt luôn được đặc biệt coi trọng vì một khi tai nạn đường sắt xảy ra tỉ lệ thương tích nặng, tử vong cao thường rất lớn.

P.V (tổng hợp)